2 jun 2021 | Nieuws
“In het begin van de pandemie was er veel aandacht voor zorgmedewerkers. Er werden psycho-sociale hulplijnen opgericht waar zorgmedewerkers hun stoom konden afblazen. In heftige situaties is het belangrijk dat er een luisterend oor is, maar de hulplijn werd niet gebeld. Je ziet dat er op zo’n moment niet aan de betrokkenen, de zorgmedewerkers, wordt gevraagd: wat heb je nodig? Als je werkgroepen maakt met zorgmedewerkers en ook met de onzichtbare mensen die niet direct aan het bed staan met wel in hoge mate blootstelling aan corona ervaren, zoals schoonmakers en administratieve krachten, dan zet je de mensen centraal die ook daadwerkelijk de zwaarste lasten dragen.”
Als universitair docent en GZ-psycholoog aan de Vrije Universiteit Amsterdam is Els van der Ven betrokken bij het HEROES onderzoek, een groot internationaal onderzoek naar de impact van de Covid-19 pandemie op de geestelijke gezondheid van zorgpersoneel. Els was tijdens de mondiale corona-uitbraak juist voor een onderzoek op Columbia University (USA), dus werd het roer omgegooid. “Met onderzoekers uit 28 andere landen zijn we daarom een onderzoek gestart, waarvoor we in de eerste fase in Nederland 600 mensen en wereldwijd 35.000 zorgmedewerkers hebben bevraagd.”
Drieluik
Al ruim een jaar zorgt Covid-19 voor een andere en (steeds weer) veranderende wereld. Tijdens ons voorjaarswebinar ‘Stress!! Is dit nu nodig?’ boden de drie gastsprekers Frank Schurink, Els van der Ven en Peter van Loon ons een breed en divers inzicht in het ontstaan, de omgang en oplossingen voor stress. In dit drieluik nodigen we hun uit op jullie stoel te gaan zitten en stellen we de vraag: de werkdruk, het ziekteverzuim en de stress in de gezondheidszorg nemen steeds meer toe, wat zou jij doen?
Zorgbrede aanpak
“Ik benader de situatie vanuit de wetenschap”, reageert Els. “Wat hebben zorgmedewerkers op de werkvloer nodig? Het gaat niet alleen om zorgmedewerkers in ziekenhuizen, maar bijvoorbeeld ook om verpleeghuiskundigen, medewerkers van de GGZ en gehandicaptenzorg. Een van de dingen die zij nodig hebben: contact met collega’s, ondersteuning vanuit de werkvloer. Als je in de overlevingsmodus zit, is het lastig om de situatie te verwerken. Zorgmedewerkers gebruiken hun vrije dagen om van die stress te herstellen, maar dat wordt met de toenemende druk steeds lastiger. Met collega’s denken we na over hulpmiddelen, die men in kan zetten zonder om op vrije dagen op te hoeven laden. Er zijn diverse afleidende technieken, zoals virtual reality of mindfullness, maar luisteren, meer inzetten op het individu en op organisatieniveau meer contactmomenten met manager en collega’s creëren, dat is tenminste zo belangrijk. Vertrouwen hebben in je werkplek is heel belangrijk tonen onderzoeken aan.”
Ongelijkheid
In ons gesprek met Els komt nog een uitdaging ter sprake: “Waar we in het begin van de coronapandemie dachten aan samen, is de ongelijkheid in de maatschappij en op de werkvloer juist erger geworden. Zo kregen de artsen op de IC als eerste beschermingsmiddelen, maar de schoonmakers die de IC moesten reinigen pas veel later. Je ziet helaas ook de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Kijk naar de media, wie zijn de gezichten? Vooral mannen, terwijl de overgrote meerderheid van de zorgmedewerkers vrouw is. Mensen met de beste intenties worden in een crisis naar voren geschoven, de mensen met privileges. Er is een gebrek aan representatie, waardoor een mismatch kan ontstaan voor wat zorgmedewerkers ervaren en nodig hebben. Zijn we ons ook bewust dat een groot deel van het zorgpersoneel een migratieachtergrond heeft? Deze groep wordt nog weleens over het hoofd gezien. Want hoe gaan we in de nafase van de corona voor hun zorgen? Hoe gaan zij het redden?”
Open einde
Ons gesprek met Els, ter afsluiting van dit drieluik ‘Stress! Is dit nu nodig?’ met Frank in deel 1 en Peter in deel 2, heeft een open einde. Schrijnend en confronterend? Een uitdaging. Met oog en oor voor elkaar. En met wederom zorg als basis.
20 mei 2021 | Nieuws
Code Zwart stond voor de deur. Nog meer zorgen. Op dat moment spraken we met Peter van Loon, een van drie gastsprekers van ons voorjaarswebinar ‘Stress! Is dit nu nodig?’ In deel twee van dit drieluik met Frank Schurink en Els van der Ven nodigen we Peter uit om op jullie stoel te gaan zitten. We stellen hem de vraag: de werkdruk, het ziekteverzuim en de stress in de gezondheidszorg nemen steeds meer toe, wat zou jij doen?
Peter van Loon: “In de vraagstelling eindigt stress als laatste. Ik zou dat willen omdraaien. Stress neemt toe, wat mogelijk leidt tot meer werkdruk en meer ziekteverzuim. Een advies aan de facility manager in de gezondheidszorg: deel je observaties en analyses over ‘stress’ met je team en individuele medewerkers. Durf te vragen: ‘herken jullie dit? Wat zien jullie als de bron? Zijn deze bronnen beïnvloedbaar? Zo ja, hoe?’.
Meer werkplezier
Peter adviseert op het gebied van crisis, stress en trauma, en overtuigt: “Wees open en eerlijk wat wel en niet kan en vooral waarom. Daarbij is gezien, gehoord en serieus genomen voelen een betere start, dan beleidsmedewerkers te vragen of we hiervoor een protocol hebben. Misschien iets ‘moeilijker’ om te doen, maar het geeft meer ‘rendement’ en zeker meer werkplezier. Ook – of misschien wel juist – onder lastige werkomstandigheden.”
Samenwerken
“Laat je niet verblinden door Covid-19. Ongeacht wat zich voordoet, kijk en verwoord wat je ziet en hoort. Maak een analyse, ga daarmee terug naar je medewerkers/team: ‘klopt het, heb ik het goed gezien en gehoord?’. Een dergelijk gesprek, het gezamenlijk definiëren van het probleem, samen naar mogelijke oplossingen zoeken, zijn belangrijke interventies. Daarbij: zoek meer maat-oplossingen en minder in de gemiddelden van protocollen. Protocollen zijn belangrijk, maar besteed er niet te veel aandacht aan. Wat het ene team als (bron van) stress ervaart, kan in een ander team anders worden ervaren. En houd rekening met het feit dat Covid-19 ook zichtbaar maakt wat er voor Covid-19 ook al speelde. Alleen door de uitvergroting en alle aandacht nu meer zichtbaar.”
Mensen zijn betrokken
“Code zwart, we zeggen eigenlijk ‘dit moet niet kunnen’. Als westerse mens hebben we steeds meer moeite te accepteren, dat er soms grenzen zijn in het haalbare. Een fel en gedreven debat geeft aan dat mensen betrokken zijn, maar niet alles kan altijd; soms – en misschien maar goed ook – zijn er grenzen. Managers, neem de tijd en leg het uit. De meeste mensen zijn voor rede vatbaar als ze zich gehoord, gezien en serieus genomen voelen en zich niet alleen ‘uitvoerders’ voelen.”
Sociaal verband
In ons gesprek vertelt Peter dat juist in dit soort omstandigheden de kracht van manager in sociaal betrokkenheid zit. “De manager is als mens heel belangrijk voor de collega’s, de teamleden. Ze zijn samen een sociaal construct. Hoewel emoties soms kunnen oplopen, hoeven managers niet bang te zijn voor soms ‘ongemakkelijke’ doch menselijke gesprekken. Hiervoor zijn niet primair psychologen, maar juist betrokken, communicatieve managers nodig.”
12 mei 2021 | Nieuws
Al ruim een jaar zorgt Covid-19 voor een andere en (steeds weer) veranderende wereld. Tijdens ons recente online seminar ‘Stress!! Is dit nu nodig?’ boden de drie gastsprekers Frank Schurink, Els van der Ven en Peter van Loon ons een breed en divers inzicht in het ontstaan, de omgang en oplossingen voor stress. In dit drieluik nodigen we hun uit op jullie stoel te gaan zitten en stellen we de vraag: de werkdruk, het ziekteverzuim en de stress in de gezondheidszorg nemen steeds meer toe, wat zou jij doen?
“Uitgangspunt is altijd: het is wat het is. Of het is niet wat het niet is”, begint Frank Schurink. De auteur van het managementboek Gedoemanagement geeft inzicht in hoe je op eenvoudige wijze veel kunt leren over je gedrag en dat aanpassen van gedrag toegankelijk is. “Impulsen zijn er en daar reageer en acteer je op. We hebben allemaal de capaciteit om overal een verhaal van te maken. Om van alles gedoe te maken. Doe je dat, dan wordt je blik beperkt en kun je geen of moeilijker keuzes maken. Maak je er geen gedoe van, want het is tenslotte zoals het is, dat scheelt gedoe.”
Compassie
Frank daagt uit: “Heb compassie met jezelf. Er zijn veel dingen die je niet voor elkaar krijgt. Managers zijn vaak bezig met hetgeen ze niet voor elkaar hebben gekregen. Dat geeft gedoe. Als je als leidinggevende kunt zien wat er is en wat er niet is en daar naar handelt, heeft dat een charismatische uitwerking.”
Rust
“Zorg voor de rust in je team, blijf meten met de menselijke maat. Ik ga ervan uit dat mensen het werk doen wat ze willen doen. Ook, of eigenlijk zeker, in de gezondheidszorg. Ze zitten niet voor niets in jouw team. Het gevoel erbij te horen, dat je gehoord wordt; dat is voor iedereen fijn en belangrijk. Als het hele team over issues kan praten, dan wordt gedoe bespreekbaar. Ik geef enkele handvatten wat en hoe je het kan doen en als gedoe normaal wordt, dan komt er een boost in de samenwerking.”
7 mei 2021 | Nieuws
Suzanne Walsteijn is de nieuwe voorzitter van FMGezondheidszorg. In de Algemene ledenvergadering is haar benoeming bekend gemaakt. Suzanne is al vele jaren lid van FMGezondheidszorg en sinds 2018 lid van het bestuur. In die functie heeft ze bijgedragen aan de ontwikkeling van de vereniging en verschillende symposia en Webinars georganiseerd.
“Ik ben erg blij dat het bestuur en de vereniging mij als voorzitter heeft gekozen” zegt Suzanne. FMGezondheidszorg wil als vereniging haar leden ondersteunen in hun taken en kennis met elkaar delen. “Er speelt veel op facilitair terrein in de zorg. Denk alleen al aan de enorme inzet van facilitaire diensten in deze Corona tijd. We zien een veranderende rol van de facility manager en verwevenheid van facilitaire taken met zorgprofessionals spelen volop in de zorg”, aldus Suzanne. “Als voorzitter wil ik, samen met het bestuur, graag bijdragen aan ons mooie facilitaire kennis platform in de zorg”.
Naast Suzanne heeft Fred Roos de taak van vicevoorzitter gekregen. Fred draagt al vele jaren bij aan het bestuur van de vereniging. Naast zijn taak als vicevoorzitter blijft het de contactpersoon naar onze bedrijfsleden.
Het huidige bestuur bestaat naar Suzanne Walsteijn en Fred Roos uit Astrid Graal (penningmeester), Lia Steeman (secretaris), Karin Gruson (verenigingsbureau) en Tomas van Duijnhoven (bestuurslid).
21 apr 2021 | Nieuws
Werner & Mertz PROFESSIONAL, bedrijfslid bij FMGezondheidszorg, wil samen met haar huidige & toekomstige deelnemers de verduurzaming in de zorgsector aanmoedigen en versnellen.
Door de ecologische producten en diensten van Werner & Mertz PROFESSIONAL te gebruiken zal de zorgsector een aanzienlijke bijdrage leveren:
- Het terugdringen van de CO2-emissie van de zorgsector;
- Het bevorderen van circulair werken;
- Het creëren van een leefomgeving zowel binnen als buiten zorginstellingen, die de gezondheid van iedereen bevordert
Als pionier in het ecologisch ondernemen, werkt Werner & Mertz aan een duurzamere toekomst voor ons en onze planeet. Duurzaamheid is daarom de doorslaggevende norm waaraan we onze bedrijfsvoering & beslissingen dagelijks toetsen. Dit betekent in de praktijk dat we ons voortdurend toewijden aan het realiseren van een optimale eco-effectiviteit.
Prioriteit wordt gegeven aan:
- het gebruik van duurzame grondstoffen, bij voorkeur van Europese bodem
- het recyclagepotentieel
- het inzetten van hernieuwbare energie tijdens productie
- een milieuvriendelijk CO2-beheer
- een optimaal waterbeheer
- een duurzaam sociaal beleid
Werner & Mertz besteed bijzondere aandacht aan prijs/kwaliteit /impactverhouding (PKIV) bij het produceren en het op de markt brengen van hun producten en diensten.
Wij verduidelijken dit even met een paar voorbeelden.
De green care PERFORMANCE CALCULATOR van Werner & Mertz PROFESSIONAL tonen, door middel van zeer meetbare variabelen, welke bijdrage het gebruik van green care PROFESSIONAL producten leveren aan klimaatbescherming & ecologisch schoonmaken. Het bekroonde platform toont de reële bijdrage die u, als (toekomstig) gebruiker van onze producten kan leveren op het vlak van het terugdringen van de hoeveelheden gebruikte aardolie, plastic en CO2-uitstoot wanneer u kiest voor Werner & Mertz als partner. Deze zijn daarenboven door verscheidene organisaties gecertificeerd en garanderen telkens de hoogste veiligheidsstandaarden voor u en uw personeel.
Neem zelf een kijkje op https://get.wmprof.com/ en bereken daar jouw milieuvoordeel.
Op het vlak van verpakkingsmateriaal en de impact hiervan bij onze klanten is Werner & Mertz mondiale koploper en initiator van het Recyclate Initiative-concept . Werner & Mertz gebruikt voor zijn verpakkingen sinds vele jaren Post-Consumer Recyclates (PCR). Verpakkingen uit 100 % gerecycled plastic (rPEHD,rPET) verminderen de impact en de CO2-uitstoot met 2/3de. Tevens hebben we recent de eerste tekenen kunnen vaststellen van prijsverhogingen voor verpakkingsmateriaal en het recent genomen besluit door de Europese commissie om een plastictaks in te voeren op plasticverpakkingen, behalve indien deze gemaakt werden uit gerecycleerd plastic geven duidelijk de richting aan voor de komende jaren.
Bij impact staan we ook even stil bij de gezondheid en veiligheid voor de gebruikers. Werner & Mertz beschikt over het meest uitgebreide productfolio met producten waaraan géén gevaarsymbool werd toegekend (CLP-free). Recent heeft Werner & Mertz ook producten laten certificeren met het label INDOOR AIR CONTROLLED waarbij er specifiek aandacht werd besteed aan de impact op de binnenluchtkwaliteit bij het gebruik van onze producten.
De reinigingsmiddelen, materialen en verpakkingen van green care PROFESSIONAL zijn Cradle to Cradle GOLD gecertificeerd en hebben een Europees Ecolabel. Zowel Werner & Mertz als Werner & Mertz Logistics zijn is sinds 2003 EMAS gecertificeerde bedrijven.
30 mrt 2021 | Nieuws
Een jaar later: de afgelopen twee weken kwam dit momentum vaak voorbij in de media, onze gedachte en ons besef. Een jaar nadat Covid-19 ook in Nederland genadeloos om zich heen sloeg, waardoor alles plots draaide om de cruciale gezondheidszorg. En nog steeds, want de mensen aan de frontlinie staan inmiddels dus al meer dan een jaar onder extreem hoge druk. De spanning stijgt, de stress neemt toe en daardoor de zorg om de frontliners. Hoe ga je daarmee om? Een cruciale vraag voor leidinggevenden in de zorg, de leden van branchevereniging FMGezondheidszorg. Frank Schurink, Els van de Ven en Peter van Loon reikten handvatten aan tijdens het webinar ‘Stress? Is dat nu nodig?’: blijf creatief, bewust en betrokken.
Gedoemanagement
“Geef jezelf toestemming om vanmiddag niks te leren”, daagt gedoe-goeroe Frank Schurink de deelnemers van het FMGezondheidszorg-webinar uit. “Jullie hebben allemaal te maken met enig gedoe, maar wat is gedoe?” “Gedoe is omdat het nu moet. Regel het nou maar”, reageert een van de facilitaire leden uit een ziekenhuisorganisatie: “door anderen ‘geleefd worden’ kan als gejaagd voelen”.
Er is een verschil tussen gedoe wat je wilt en gedoe wat je niet wilt. Hoe je daarmee het beste om kunt gaan en wat het op kan leveren, legt gedoe-goeroe Frank uit op basis van de werking van ons brein. Want we hebben een automatisch brein dat ons aanstuurt (rood en reactief), en een bewust brein dat onze ontwikkeling bepaalt (groen en actief).
De spreekwoordelijke beren en leeuwen op de weg zien, symboliseert Frank met een roze olifant: “In je werk, in je relatie, in je dagelijkse leven zie je ‘m van mijlenver al staan: de olifant op de weg. En toch kun je er iets mee. Hoe? Door je groene brein aan te zetten, nieuwe patronen aan te maken en over te stappen, bijvoorbeeld van irritatie naar interesse. In het rode brein zitten alle ervaringen, dat is je bibliotheek waar malen, piekeren en twijfelen plaatsvinden, en geen ontwikkelingen.”
Omschakelen van rood naar groen kan én heeft zin, dat bleek uit de sessie in break out rooms. Twee reacties: “Ik ervaar meer evenwicht, meer plezier, meer geluk.” En: “Ik ben vrolijker, efficiënter.” Daarvoor moet je uit je comfortzone stappen: “Je brein heeft liever de voorspelbare dan de onvoorspelbare ellende. Dagelijks maken we 700 nieuwe stamcellen aan, jij bepaalt waar die stamcellen naartoe moeten: rood of groen?”
Dat juist in de Covid-19 tijd stress ontstaat, is wellicht logisch, ook die stress komt voort uit gedoe. Frank legt uit: “Je brein maakt het stresshormoon cortisol aan, waarmee je hippocampus (langetermijngeheugen) aan de slag gaat. Bij teveel cortisol slaat je brein dicht, met een burn-out tot gevolg. Door achter dingen aan te blijven lopen, onttrek je veel energie uit je lichaam. De bron van de burn-out is de keuze die je NIET maakt. Dus maak wel een keuze”, adviseert Frank.
Onderzoek naar Covid-19 impact
Als universitair docent en GZ-psycholoog aan de Vrije Universiteit Amsterdam is Els van de Ven betrokken bij het onderzoek naar de impact van de Covid-19 pandemie op de geestelijke gezondheid van zorgpersoneel. Over haar aanwezigheid op de Columbia University (USA) tijdens de mondiale corona-uitbraak vertelt Els: “Er gebeurde heel veel rare en andere dingen. Met onderzoekers uit 28 andere landen zijn we daarom een onderzoek gestart. Daaraan werken nu 30.000 mensen mee.”
“Staat je stress-systeem langere tijd aan, dan kunnen psychische klanten ontstaan. Stress is een automatische en onbewuste reactie. Ben je je bewust, dan kan angst ontstaan”, legt Els uit.
In een quiz met de deelnemers aan het webinar van FMGezondheidszorg ‘Stress? Is dit nu nodig?’ legt Els vragen voor als: welke groep ervaart de meeste stress? Van stress word je weerbaar? (Nee)En: na corona komt er een psychische gezondheidscrisis? “Een mens heeft heel veel veerkracht, maar bepaalde groepen zijn heel erg kwetsbaar in deze pandemie, zoals mensen met psychische klachten, ouderen en zorgmedewerkers.”
In het wereldwijde onderzoek worden risicofactoren en beschermende factoren onderzocht onder een breed spectrum zorgmedewerkers als schoonmakers, thuiszorgmedewerkers, verpleging en GGZ’ers. Het onderzoek is nog niet afgerond en kan daardoor nog niet in het openbaar worden gedeeld. Maar één signaal delen we wel: Nederland heeft echt een punt qua angst voor en klachten door Covid-19 onder zorgmedewerkers.
Onder de webinar-deelnemers polst Els de angst om besmet te raken met Covid-19; deze is gering: slechts 15% denkt ‘veel’ besmet te raken, 69% ‘een beetje’ en 15% ‘helemaal niet’. Anderzijds of webinardeelnemers bezorgd zijn om naasten te besmetten met Covid-19, reageert 8% met ‘helemaal niet’ en 60% met ‘een beetje’. De overige 32% denkt aan ‘veel’ (28%) en ‘erg veel’ (4%).
Ter afsluiting van haar bijdrage deelt Els ‘take-home messages’. Stress is adaptief; we hebben het nodig om te kunnen reageren op gevaar, maar het ligt op een glijdende schaal. Hoe langer het duurt, hoe meer klachten. Dus bottum-up acties zijn nodig.”
Stress? Is dit nu nodig?
Peter van Loon is adviseur, opleider en hulpverlener in crisis-stress-trauma. De afgelopen jaren was hij betrokken bij veel rampen en grootschalige crises in Nederland of met Nederlanders in het buitenland, zoals de vuurwerkramp in Enschede (2000), de cafébrand in Volendam (2001) en het vliegtuigongeval in Tripoli (2010).
Nu de coronapandemie langer voortduurt dan gehoopt en verwacht, evenals de druk op de gezondheidszorg, neemt Peter de webinardeelnemers aan de hand van een casus mee in een onverwacht en ingrijpend ongeval van een chauffeur die komt laden en lossen. Welke impact heeft zo’n voorval? Hoe vang je de betrokken collega’s op? En wat is nodig om voor alle betrokkenen weer rust en vertrouwen te krijgen?
Aandacht, aandacht, aandacht. Persoonlijk, geen procedures. Peter deelt: “95% van de betrokkenen geeft aan dat aandacht krijgen, serieus genomen worden en betrokkenheid voelen voldoende is. Moet je voor 5% een heel systeem van HR, protocollen, procedures, psychologen optuigen? Stop je energie in leidinggevenden”, adviseert Peter.
“Het groepsgevoel is ongelooflijk belangrijk om angst te overwinnen. Samen praten geeft veel positieve kracht”, deelt een webinardeelnemer.
Peters conclusie: “Behandel getroffenen niet direct als (potentiële) ‘probleemgevallen’, waarvoor acuut professionele hulp nodig is. De ‘veerkracht’ van mensen is groot. Als verantwoordelijke leidinggevenden heb je meer invloed op het psychosociaal welbevinden van getroffenen dan (semi)professionele psychosociale hulpverleners.”
#samensterk
Deze populaire ‘corona hashtag’ sluit perfect aan bij de boodschap van de drie sprekers op het FMGezondheidszorg-webinar: Stress! Is dit nu nodig?
